Half-Life 2 – gra komputerowa z gatunku first-person shooter osadzona w świecie science-fiction wydana 16 listopada 2004. Jest kontynuacją gry Half-Life i tak jak ona, została stworzona przez studio Valve. Pojawienie się gry na rynku było zwieńczeniem pięcioletniego cyklu wydawniczego, podczas którego porcje kodu źródłowego gry przeciekały do Internetu. Gra niemal jednomyślnie zdobyła uznanie czasopism branżowych i życzliwe przyjęcie przez krytyków, zdobywając w roku 2004 ponad 35 tytułów "Gra Roku". Pierwotnie gra dostępna była tylko dla komputerów domowych działających pod kontrolą systemu operacyjnego Microsoft Windows, lecz do chwili obecnej pojawiły się porty dla gry na konsolę Xbox, a w roku 2007 wydana została na platformy Xbox 360 oraz PlayStation 3.
Akcja gry toczy się w fikcyjnym mieście o nazwie City 17 oraz jego okolicach, w nieokreślonej, lecz bliskiej przyszłości. Jej bohaterem jest naukowiec, doktor Gordon Freeman. Doktor Freeman zostaje rzucony w niebezpieczne środowisko, w którym skutki incydentu w kompleksie badawczym Black Mesa dosięgają społeczeństwa ludzi. Freeman, chcąc przeżyć, zmuszony jest do walki z narastającymi trudnościami, a w potyczkach dołączają do niego rozmaici sprzymierzeńcy, w tym jego byli współpracownicy, uciśnieni mieszkańcy miasta oraz Vortigaunty.
Gra wykorzystuje silnik Source ze znacznie zmienionym modelem fizyki Havok. Gra Half-Life 2 zyskała aprobatę ze względu na postępy, które twórcy poczynili w dziedzinie animacji, nagrań dźwięku, narracji, grafiki, sztucznej inteligencji postaci oraz silnika fizyki. W momencie ogłoszenia ostatnich wyników sprzedaży, na świecie rozeszło się ponad 4 miliony egzemplarzy gry. Nie ujawniono dokładnych liczb odnoszących się do dystrybucji gry przez usługę Steam i sprzedaż pudełkową, szacuje się jednak, że dystrybucja internetowa generuje około 25% przychodów firmy Valve, przynosząc znacznie większe zyski w przeliczeniu na jedną kopię, niż pozostałe kanały rozprowadzania produktów. Ogólnie produkty serii Half-Life, w tym Counter-Strike i Day of Defeat sprzedały się w ponad 15 milionach kopii.
Środowisko, w którym toczy się akcja gry Half-Life 2, jest zróżnicowane – można doszukać się w nim ogólnych podobieństw do Europy Wschodniej, na której prawdopodobnie wzorowane jest City 17, opanowane przez zombie miasteczko Ravenholm, nabrzeże niedaleko kompleksu Nova Prospekt, czy wreszcie sama Cytadela. Wiktor Antonow, dyrektor artystyczny projektu stwierdził, że Europa Wschodnia była preferowanym miejscem akcji gry, gdyż znaleźć w niej można mieszankę starej i nowej architektury, co pozwala zbudować miasto obdarzone historią. "Motywy gotyckie powiązane z Pragą i wampirami" również były wykorzystane do stworzenia klimatu miejsca.
W grze widoczne są często znaki i graffiti zapisane w cyrylicy. Zniszczone wozy widoczne w różnych lokacjach to modele przypominające Moskwicze, Zaporożce i Wołgi. Podczas gry Gordon dochodzi do siedziby Ruchu Oporu nazwanej "Nowa Mała Odessa". Odessa to duże miasto na Ukrainie nad Morzem Czarnym. Ojciec Grigori ma imię popularne w krajach Europy Wschodniej i takiż akcent.
Chociaż Gordon w większości czasu gry walczy sam, jest czasami wspomagany przez sprzymierzeńców. W większości sytuacji wspierany jest przez ruch oporu, jednak pomagają mu także Vortigaunty oraz Mrówkolwy. Owe stworzenia są nowością w świecie Half-Life. Początkowo pojawiają się jako dzikie i wrogie, później jednak współpracują z Gordonem. W kilku kluczowych lokacjach Gordon wspierany jest także przez ważniejsze postaci jak Alyx Vance, Barney Calhoun oraz robota Alyx – Doga.
Wiele podobnych przeciwników z Half-Life powraca w jej kontynuacji, między innymi headcraby, barnacle czy headcraby zombie. Jednak większość czasu gry bohater zmaga się z wojskami Kombinatu, które zostały wysłane w dużych ilościach w celu eliminacji jego samego oraz ludności City 17. Wojska Kombinatu są zróżnicowane – w ich skład wchodzą zmodyfikowani ludzie, maszyny biomechaniczne, zrobotyzowane bronie oraz headcraby jako broń biologiczna.
Kilka rodzajów broni pojawiających się w Half-Life 2 jest zaczerpniętych z Half-Life, włączając w to łom, strzelbę SPAS 12, rewolwer .357 Magnum, kuszę oraz granatnik przeciwpancerny.
Wprowadzono także kilka nowych rodzajów broni jak karabin pulsacyjny, feropody kontrolujące Mrówkolwy oraz dający największe możliwości "manipulator energii zeropunktowej" znany jako działo grawitacyjne.
Przyjęcie gry Half-Life 2 na rynku było bardzo pozytywne, czego wyrazem były recenzje, akceptacja przez graczy i sprzedaż. Jako produkt pudełkowy i dystrybucja usługą Steam gra rozeszła się w ponad czterech milionach egzemplarzy. Stanowi to około połowy ilości sprzedanych egzemplarzy poprzedniego tytułu serii, lecz wyniki Half-Life 2 utrzymują się na mniej więcej stabilnym poziomie od momentu wydania.
Gra Half-Life 2 stała się jednym z najlepiej przyjętych przez krytyków tytułem i nadal nim pozostaje. Gra otrzymała co najmniej 35 odznaczeń Gry Roku, a większość liczących się recenzentów dawała jej oceny mieszczące się w przedziale 90-100% maksymalnej punktacji. Gra została umieszczona w rankingu gier komputerowych serwisu Metacritic na najwyższej pozycji (poparcie ogółu), zyskując ocenę 96 punktów. Na drugim miejscu uplasowała się pierwsza część Half-Life, również z wynikiem 96 punktów. Czasopismo Maximum PC przyznało grze Half-Life 2 bezprecedensową ocenę 11 punktów w zwyczajowo stosowanej skali z maksymalną oceną wynoszącą 10, nazywając jednocześnie tytuł "najlepszą grą w historii".
Niezależne recenzje zachwycały się grą w niemal równym stopniu. Źródła, takie jak GameSpy, The Cincinnati Enquirer, czy The New York Times przyznały grze maksymalne noty, a na przykład CD-Action, PC Gamer i IGN zbliżone do maksymalnych – Half-Life 2 to jeden z czterech tytułów, którym brytyjska edycja PC Gamer przyznała 96% maksymalnej liczby punktów. Edycja amerykańska przyznała wynik 98% punktów tylko dwóm grom, z czego jedną jest Half-Life 2. Jako piąta z gier opisanych przez czasopismo Edge otrzymała też wynik 10/10. Recenzenci wskazywali zaawansowany silnik graficzny i fizyczny zastosowany w grze, co szło w parze ze względnie niskimi wymaganiami sprzętowymi.
Bardzo mała liczba recenzentów oceniła Half-Life 2 poniżej 9 punktów w dziesięciostopniowej skali. Jedną z takich osób był recenzent ze strony Netjak, dając grze 8,5 punktu. Krytyka dotyczyła głównie wymagania stawianego przez grę – na komputerze musiała być zainstalowana i uruchomiona usługa Steam – oraz trudnego procesu instalacji.
Half-Life 2 zdobył ponad 35 tytułów "Gry Roku", w tym między innymi: Gra Roku według portalu IGN, najlepsza strzelanka według portalu GameSpot, najlepsza komputerowa gra roku według czytelników GameSpot oraz gra roku na GDCA, gdzie wręczono tytułowi także wyróżnienia za technologię, postaci oraz scenariusz. Gra została doceniona również na BAFTA Games Awards w roku 2004, zgarniając sześć nagród – wliczając w to tytuły najlepszej gry oraz najlepszej gry online.
Książka Half-Life 2: Raising the Bar pokazuje wiele miejsc i scen z gry, które w ostatecznej wersji zostały uszczuplone, lub całkowicie usunięte Half-Life 2 miała być w zamierzeniu grą "mroczniejszą" – można to ocenić patrząc na bardziej "szorstką" oprawę graficzną z fazy projektowej, według której Kombinat eksploatował oceany dla pozyskania metali i zatruwał atmosferę szkodliwymi mętnymi gazami. Kompleks Nova Prospekt miał być początkowo tylko małą stacją kolejową Kombinatu zbudowaną na pustkowiu w starym więzieniu. Model stacji pozostał w plikach gry, widać go z plaży z pozycji urządzenia do zgniatania odpadków. Sam kompleks urósł podczas projektowania gry do obecnych rozmiarów.
Gra miała początkowo toczyć się w bardziej zróżnicowanych lokacjach. Materiał zamieszczony w książce odkrywa zamiary twórców, według których jednym ze sprzymierzeńców Gordona Freemana miał być Odessa Cubbage, jednak ze zmienionym nazwiskiem i w innym etapie gry. Bohaterem niezależnym gry miał być także pułkownik Vance wraz z oddziałem – tę postać połączono później z bohaterem o imieniu Eli, tworząc doktora Eli Vance'a. Sporym zmianom poddano też trasę, którą przemierza bohater w grze.
Z gry usunięto również osobisty "statek nawodny" i szereg typów broni, takich jak IOCW (którą można było zobaczyć w filmie demonstracyjnym przygotowanym na targi E3) oraz dwa dodatkowe modele działa grawitacyjnego Physgun, widoczne w innym filmie demonstracyjnym stworzonym na targi E3. Ten fragment wideo przedstawia część miasta Ravenholm, wtedy znanego jako "Traptown".
Nie wiadomo, czy materiały usunięte z ostatecznej wersji gry Half-Life 2 zostaną kiedykolwiek włączone do późniejszych edycji gry, czy zostały porzucone na zawsze. Sceny usunięte z pierwszej części gry Half-Life ujrzały światło dzienne jako demo Half-Life: Uplink. Podobna sytuacja zaistniała przy okazji demonstracji technologicznej Lost Coast, opartej na scenerii niewykorzystanej w drugiej części gry. Możliwe, że część materiału usuniętego z pierwotnej wersji dystrybucyjnej gry Half-Life 2 będzie można zobaczyć w przyszłych rozszerzeniach.
Część usuniętego materiału dostępna jest w modyfikacji gry o nazwie Missing Information. Obecnie (2007) jest ona w fazie projektowej. Modyfikację stworzono na podstawie wersji beta gry Half-Life 2, która wyciekła ze studia deweloperskiego Valve. Oprócz broni usuniętych z wersji ostatecznej, modyfikacja zawiera również zestaw materiałów pozwalający osadzić część akcji gry na lodołamaczu Borealis i demonstracje z targów E3. Modyfikacja nie uzyskała wsparcia Valve i jest przez firmę określana jako "nielegalna treść". Na dystrybucję zmodyfikowanych wersji przemyconego materiału nie wydano zezwolenia.
Wszystkie utwory do gry zostały stworzone przez Kelly'ego Baileya. Nabywcy "złotej edycji" dostają (pośród innych dodatków) płytę CD ze ścieżką dźwiękową, zawierającą praktycznie całą muzykę z gry wzbogaconą o trzy utwory. Ta płyta CD nie jest dostępna w sprzedaży detalicznej.
W roku 2004 polski oddział Electronic Arts wydał w Polsce Half-Life 2, lecz gra nie została w żaden sposób zlokalizowana. Grupa fanów postanowiła zatem stworzyć własne spolszczenie i udostępniała je za darmo w Internecie. Polska wersja objęła teksty oraz tekstury. W zestawie The Orange Box gra Half-Life 2 pozostała nadal nie przetłumaczona. Obecnie na Steamie gra jest dostępna z polską lokalizacją kinową.
